Adet hijyeni, menstrüasyon (adet dönemi) sırasında sağlığı ve rahatlığı korumak için uygulanan hijyenik önlemlerin tamamını ifade eder. Bu önlemler, enfeksiyon riskini azaltmayı, kokuyu kontrol etmeyi ve genel olarak kişinin kendini iyi hissetmesini sağlamayı amaçlar. Adet hijyeni, sadece fiziksel sağlıkla ilgili değil, aynı zamanda sosyal ve psikolojik iyi oluşla da yakından ilişkilidir.
Adet döngüsü, kadınların üreme sistemindeki hormonal değişikliklerin düzenli olarak tekrarlandığı bir süreçtir. Tipik bir döngü 21 ila 35 gün arasında sürer, ancak bu süre kişiden kişiye değişebilir. Döngünün temel amacı, rahim iç tabakasını (endometrium) olası bir gebelik için hazırlamaktır. Eğer döllenme gerçekleşmezse, endometrium dökülür ve adet kanaması başlar.
Adet hijyenini sağlamak için çeşitli ürünler mevcuttur. Seçim, kişisel tercihlere, yaşam tarzına, mali imkanlara ve erişilebilirliğe bağlıdır.
Pedler: Tek kullanımlık emici materyallerden yapılmış, iç çamaşırına yapıştırılan ürünlerdir. Farklı boyutlarda ve emicilik seviyelerinde bulunurlar.
Tamponlar: Vajina içine yerleştirilen silindirik emici ürünlerdir. Farklı boyutlarda ve emicilik seviyelerinde mevcuttur. Toksik Şok Sendromu (TSS) riskini azaltmak için düzenli olarak değiştirilmeleri önemlidir.
Menstrual Kaplar (Adet Kapları): Vajina içine yerleştirilen, kanı emmek yerine toplayan silikon veya lateks kaplardır. Tekrar kullanılabilirler, çevre dostudurlar ve uzun süreli koruma sağlayabilirler.
Adet Külotları: Tekrar kullanılabilir, emici kumaşlardan yapılmış iç çamaşırlarıdır. Hafif ve orta düzeyde kanama için uygundur.
Diğer Ürünler: Adet diskleri, deniz süngeri tamponlar gibi daha az yaygın alternatifler de mevcuttur.
Düzenli Değişim: Pedlerin, tamponların veya menstrual kapların düzenli olarak değiştirilmesi önemlidir. Bu, enfeksiyon riskini azaltır ve kötü kokuyu önler. Pedler genellikle 4-8 saatte bir, tamponlar ise 4-6 saatte bir değiştirilmelidir. Menstrual kaplar ise genellikle 12 saate kadar kullanılabilir, ancak kanama miktarına göre daha sık boşaltılması gerekebilir.
Doğru Boyut ve Emicilik Seçimi: Kanama yoğunluğuna uygun boyut ve emicilik seviyesine sahip ürünler seçilmelidir. Çok emici ürünler, vajinal kuruluğa neden olabilir.
Ellerin Temizliği: Adet hijyeni ürünlerini değiştirmeden önce ve sonra eller mutlaka sabun ve su ile yıkanmalıdır. Bu, enfeksiyonların yayılmasını önler.
Genital Bölge Temizliği: Genital bölge günde bir veya iki kez ılık su ile temizlenmelidir. Parfümlü sabunlar veya duş jelleri tahrişe neden olabileceğinden, kullanılmamalıdır.
Ürünlerin Doğru Şekilde İmhası: Tek kullanımlık pedler ve tamponlar tuvalete atılmamalı, hijyenik bir şekilde çöp kutusuna atılmalıdır. Menstrual kaplar ve adet külotları ise üretici talimatlarına göre temizlenmeli ve saklanmalıdır.
Enfeksiyonları Önleme: Kötü adet hijyeni, vajinal enfeksiyonlar, idrar yolu enfeksiyonları ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir.
Koku Kontrolü: Düzenli değişim ve temizlik, kötü kokuyu önlemeye yardımcı olur.
Rahatlık ve Özgüven: İyi bir adet hijyeni, kişinin kendini rahat ve güvende hissetmesini sağlar, bu da günlük aktivitelere katılma konusunda özgüveni artırır.
Adet Yoksulluğu: Adet hijyeni ürünlerine erişimin olmaması veya yetersiz olması durumudur. Özellikle düşük gelirli bölgelerde ve mülteci kamplarında yaygın bir sorundur.
Adet Tabuları: Birçok toplumda adet dönemi hakkında konuşmak tabu olarak kabul edilir. Bu durum, bilgiye erişimi zorlaştırır ve ayrımcılığa yol açabilir.
Eğitim ve Farkındalık: Adet hijyeni konusunda eğitim ve farkındalık yaratmak, doğru uygulamaların yaygınlaşmasına ve tabuların yıkılmasına yardımcı olur.
Çevre bilincinin artmasıyla birlikte, sürdürülebilir adet hijyeni ürünleri ve uygulamaları önem kazanmaktadır. Menstrual kaplar ve adet külotları, tek kullanımlık ürünlere kıyasla daha çevre dostu alternatiflerdir.
Adet dönemiyle ilgili birçok yanlış inanış bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
Bu inanışların bilimsel bir dayanağı yoktur ve doğru değildir.